Endometriose - heftige buikpijnen

Sommigen klagen over de hevigste menstruatiepijnen, anderen hebben het gevoel dat hun maag van streek is tijdens de menstruatie. Pijn tijdens het plassen, de stoelgang of de geslachtsgemeenschap is ook niet ongewoon. Endometriose heeft vele gezichten - en de meeste zijn behoorlijk heftig.

Omdat de symptomen zo uiteenlopend zijn, wordt endometriose vaak laat of helemaal niet gediagnosticeerd. Toch heeft naar schatting 4 tot 30% van alle meisjes en vrouwen in de vruchtbare leeftijd ermee te maken (1). Bij vrouwen die een vruchtbaarheidsbehandeling ondergaan, gaat het om 30 tot 50%. Bij alle patiënten wordt het soort slijmvlies dat eigenlijk de baarmoeder bekleedt ook aangetroffen op plaatsen in de buik die daar niet voor bedoeld zijn. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de buik, vagina, eierstok, darm, nier of blaas.

Tijdens de menstruatie trekken alle aangetaste gebieden samen, wat afhankelijk van de grootte en de plaats ernstige pijn kan veroorzaken. Ernstige ontstekingsreacties en littekenvorming worden ook in verband gebracht met endometriose, waardoor bij velen de vruchtbaarheid te lijden heeft.

Niet elke gynaecoloog stelt onmiddellijk een uitgebreide diagnose wanneer een patiënte dergelijke symptomen meldt, en dus denken veel meisjes en vrouwen dat dergelijke pijn gewoon bij de menstruatie hoort. Of dat ze bepaalde voedingsmiddelen niet kunnen verdragen of in het algemeen erg gevoelig zijn.

Maar het is een feit: geen enkele vrouw zou met endometriose moeten leven.

Zelfs als het niet kan worden weggetoverd, zijn er enkele effectieve behandelingen voor de pijn en voor het vervullen van de kinderwens, als die er is.

"Waarom ik?"

Het is nog niet onderzocht hoe endometriose precies ontstaat. Er is een transplantatietheorie die stelt dat menstruatie ook in achterwaartse richting kan plaatsvinden, d.w.z. naar binnen in plaats van naar buiten - cellen komen dan via de eileiders in de buikholte terecht, en zo ontstaat endometriose in het kleine bekken. Een tweede theorie is de metaplasietheorie. Deze gaat ervan uit dat endometriosecellen zich ontwikkelen uit stamcellen in het buikvlies. Hiervoor zijn bepaalde stimuli nodig, bijvoorbeeld oestrogenen (vrouwelijke hormonen). Een derde, meer recente theorie gaat ervan uit dat endometriose zich ontwikkelt uit losgeraakte delen van de onderste laag van de baarmoeder. In nieuwere verklaringsmodellen wordt gesproken over genetische, immunologische en hormonale oorzaken. Feit is dat endometriose in sommige families voorkomt (1).

Endometriose komt vooral voor bij meisjes en vrouwen die heel jong waren toen ze voor het eerst ongesteld werden, die extra of frequent bloedverlies hebben, en die nog kinderloos zijn. In 2014 suggereerde een longitudinaal onderzoek uit Australië dat vroeg gebruik van anticonceptiepillen het risico kan verhogen (2). Volgens de huidige stand van het onderzoek heeft voeding hooguit een invloed, waarbij veel rood vlees waarschijnlijk een negatief effect heeft, en veel fruit en groene groenten een positief effect (1). Maar ook hier blijven nog veel vragen onbeantwoord.

Hoe endometriose wordt behandeld

Met zo'n breed scala aan symptomen is het duidelijk dat er vaak meerdere artsen nodig zijn om tot een diagnose en een behandelplan te komen. Als je gynaecoloog jouw klachten niet serieus neemt, zoek dan verder. Soms heeft een gastro-enteroloog of nefroloog wel een goed idee. Als je ernstige endometriose hebt, ben je in goede handen in een endometriosecentrum met specialisten uit vele disciplines. De Duitse Endometriose Vereniging heeft een actuele lijst van deze centra (3).

Veel patiënten hebben baat bij de hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap, op korte termijn of zelfs permanent (3). Een ander voordeel: als de baby lange tijd borstvoeding krijgt, blijft de menstruatie vaak ook lang uit - en daarmee de endometriosepijn ook (1,4,6).

Pijnstillers die ook ontstekingsremmend werken, zoals ibuprofen, zijn geschikt voor kortdurend gebruik (4) na overleg met een arts of apotheker. Ontspanningstechnieken, biofeedback, yoga en acupunctuur kunnen het gevoel van pijn verminderen en helpen de klachten beter te verdragen (1).

Veel mensen melden goede ervaringen met voedingssupplementen, CBD-olie, warmwaterkruiken, modder wraps, kruidentherapie, en nog veel meer (5). Zelfs de wetenschappelijke richtlijnen over endometriose erkennen het potentieel van natuurgeneeskundige therapieën (6).

Reserveer een afspraak met onze fertility expert en orthomoleculair therapeut Patricia Dijkema zij adviseert in voeding en supplementen tav endometriose om te zorgen dat de ontstekingsreacties minderen en jij minder pijnklachten hebt. Ook voor en na een medische ingreep is de begeleiding van Patricia zeer aan te raden.

Reserveer een afspraak!

In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn om de patiënt - tijdelijk of permanent - verlichting te geven. Enerzijds heeft de laparoscopie, die reeds deel kan uitmaken van de diagnose en sommige vrouwen in staat stelt zwanger te worden, zijn doeltreffendheid bewezen. Anderzijds is een operatie noodzakelijk wanneer de organen zo ernstig door endometriose zijn aangetast dat hun functie eronder lijdt. Patiënten zijn in bijzonder goede handen in een centrum met veel ervaring met deze ingrepen.

Optimistische kijk op de toekomst

Veel meisjes en vrouwen leiden nog steeds een aantal jaren tot ze uiteindelijk de diagnose endometriose krijgen. Momenteel verstrijkt er gemiddeld zeven jaar tot de diagnose wordt gesteld (1). Maar waar de getroffenen vroeger alleen maar konden hopen op de positieve effecten van zwangerschap en borstvoeding enerzijds en de menopauze anderzijds, wordt er nu wereldwijd veel onderzoek naar endometriose gedaan. Steeds meer vrouwen praten er openlijk over, komen bijeen in zelfhulpgroepen en worden actief.

Bronnen:

1) Brochure of the Endometriosis Center of the University Hospital Erlangen.: https://www.uk-erlangend.de/fileadmin/dateien/content_pool_dateien/infobroschueren/UEZ_endometriose_broschuere.pdf

2) Tu FF et al: The influence of prior oral contraceptive use on risk of endometriosis is conditional on parity, Fertility and Sterility, Volume 101, Issue 6, 2014, Pages 1697-1704,https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2014.02.014

3) Endometriose-Vereinigung Deutschland e.V.: https://www.endometriose-vereinigung.de/sefzertifizierte-endometriosezentren.html

4) Stiftung Warentest (2021): Medication for endometriosis: https://www.test.de/medikamente/krankheit/endometriose-k265/

5) Endometriose-Vereinigung (2021): https://www.endometriose-vereinigung.de/literaturtipps.html#schmerzen

6) Interdisciplinary S2k guideline (2020):https://www.endometriose-vereinigung.de/files/endometriose/015-045l_S2k_Diagnostik_Therapie_Endometriose_2020-09.pdf